Chuyện nước Mỹ: Taper - thuật ngữ kinh tế mới

Một thời, truyền thông Việt đã phải đi giải thích thuật ngữ "Điểm phần trăm" khi FED công bố các mức lãi suất cho đồng bạc xanh của họ. Chuyện nước Mỹ, chính phủ của tổng thống không phải là người chủ thực sự của đồng USD là chuyện đương nhiên như cô tiên giữa ban ngày. FED mới là ông chủ của việc in tiền và phát hành, chính phủ là con nợ lớn nhất của FED. Chuyện FED "nghĩ - ra - cách - làm - ra - tiền" cũng là chuyện hay với bao thuật ngữ kinh tế mới.
Cái chuyện FED lâu lâu đẻ ra một khái niệm mới và trở thành học thuyết cũng kỳ lạ, tỷ như chuyện của các QE - Nới lỏng định lượng.
Trước đây, câu chuyện về Vách đã tài khoá đã rùm beng lên. Rồi nay đến chuyện "Đóng cửa chính phủ". Oái oăm thay, cả một chính phủ lại phục thuộc vào ngân sách do quốc hội phê duyệt mới hoạt động được. Đóng cửa ở đây không phải là đóng theo nghĩa đen của từ này. Đóng cửa và chỉ một số dịch vụ công do chính phủ quản lý là không được cung cấp. Người dân tha hồ kêu than và kiểu chi cũng có biểu tình ... trong khuôn khổ.
Mấy ngày nay, google được một trận đổ dồn khi lệnh tìm kiếm khái niệm từ Taper được phát ngôn bởi lão Ben Bernaker râu bạc và lắm trịch thượng. Thi thoảng trong các bài phát biểu lão lại dùng từ taper, taper, làm cho mấy đứa phóng viên cứ mắt tròn mắt dẹt. Có người ở Việt Nam nó lại vanh vánh cái từ này nhưng thiệt sự là nỏ - có - hiểu - chi - mô - răng - rứa - chi cả.
Vậy taper là cái chi chi?
1. Từ điển wikipedia tiếng anh có một phần nghĩa của từ này là "Vay tiền" và một nghĩa tương đương với "thời kỳ quá độ" (a period of rest before competition) mà các cụ ở ta hay nói.
2. Với FED, Taper có nghĩa khác, nghĩa mà Ben Bernaker muốn diễn tả là:
Các gói QE  đã được tung ra làm cho mức lãi của USD chạm về 0% nhưng nền kinh tế vẫn chưa sáng sủa lắm, thất nghiệp còn cao. Khi đó, FED chơi bài QE bằng cách mua lại trái phiếu, chứng khoán thế chấp dài hạn với số lượng tiền là 85 tỷ USD/tháng.
Rồi một ngày đẹp trời, lão Ben bảo, bơm xèng ra ít tí đi, thế là bộ sậu của lão bảo, chừ đang là 85 tỷ đô thì rút xuống còn 75 tỷ USD, bằng mấy điểm phần trăm nhằm kích thích tăng trưởng ổn định. Thế là lão nói "Good, taper!".
Taper- có nghĩa là số lượng tiền được bơm ra ít đi so với gói QE đang hiện hữu. Taper - chỉ là một hành động trong một giai đoạn ngắn hạn. Ví dụ: Lượng tiền qua OMO đang là 100.000 tỷ đồng, tuần này, thống đốc chỉ đạo chỉ bơm 70.000 tỷ. Phần lệch 30.000 tỷ là taper gap.