Xốn xang tháng chạp

Cái tháng cuối cùng của năm lại đến, đến muộn màng trong cái rét mùa đông. Tôi ở miền xa giữa đất hà thành nên miên man nhớ những ngày tháng chạp xưa cũ. Cuộc đời với bao đổi thay và kỳ vọng nhưng những đứa con xa quê cứ đến tháng chạp lại nhớ về quê. Quê hương, là nguồn cội, là đất cằn khô hốc hác môi người giữa cái lạnh mùa đông còn sót lại trên triền cát miền Trung.
Miền trung xa ngái một đời, tôi đã đi xa bao lần nhưng vẫn nhớ về triền cát miên man gió. Đi xa, cuối năm hay nhớ về những gì xưa cũ, những hoài niệm tuổi thơ. Ngày còn mẹ, mẹ hay đếm tờ lịch mỗi sáng, cứ sau rằm tháng chạp mẹ lại bộn rộn với bao việc. Mẹ miệt mài để chuẩn bị cho một cái tết sung túc và an lành. Những ngày nắng lọt qua miền mây sưởi ấm mảnh đất cằn mẹ lại chộn rộn với lá dong, vườn chuối. Mỗi khi thấy mẹ chợ về với bó lá dong là tôi biết tết đang gần kề. Tháng chạp về, tụi trẻ con xốn xang chờ đón áo mới và đi chợ tết ngày cuối năm, đêm vẫn mơ thấy tiếng pháo đì đùng và tiếng mấy con cún ăng ẳng rúc đầu vào gậm dường khi tiếng pháo rền vang.
Miền quê với bao kỷ niệm, hoài tưởng những niềm vui thủa ấu thơ để tạm quên đi lo toan hiện có. Miền quê, có cha già vẫn gọi điện bảo "Năm ni rét muộn nên cây hoa đào chưa đơm nụ, gốc mai vẫn xanh lá". Tết đến, năm nào bố cũng nói với mẹ "đừng hỏi con khi mô về, kiểu chi con cũng về bởi không ai có thể quên được hồn quê mái ấm". Tháng chạp về, với bao xốn xang. Mỗi lần ngửi thấy mùi hương trầm đốt lên là chợt nhớ đến Tết. Tết về, là với bao lo toan của mẹ, với nỗi nhọc nhằn của cha. Tết có tiếng củi khô cháy tí tách dưới nồi bánh chưng, có tiếng lầm rầm cầu khấn của mẹ mong cho an lành vinh phúc đến với cả gia đình, dòng tộc.
Một năm gần đi qua, với bao thăng trầm dâu bể, bao bộn bề lo toan và những niềm vui bé nhỏ, tết về, mang theo cả niềm hoài niệm. Tết quê nhà không sung túc nhưng đầm ấm, không áo quần là lượt nhưng đầy sắc màu tươi mới. Tết ở quê, đứng trước cửa nhìn ra cánh đồng tràn đầy màu trắng của đàn cò kiếm ăn trên đám ruộng mới cấy. Đêm về, nghe tiếng cánh cò xào xạc qua ngọn tre đầu ngõ.
Có những năm xa quê, đón tết giữa thành phố ồn ào và chen lấn, thèm có được hương vị tết ngày xưa. Tết về, nôn nao thèm được ngửi mùi hương trầm từ bát hương gia tiên toả ra, thèm được ngửi mùi bánh chưng toả hương thơm nức dưới bàn tay của mẹ. Xa quê, dịp cuối năm lại cứ đau đáu được về quê đón tết, tết của sum vầy và ân nghĩa. Tết về, về để có lại nguồn cội, về với những gì thiêng liêng mà tiết giao mùa của trời đất ban tặng. Tết về, là về với niềm yêu thương của mẹ, với bài thơ bố vẫn khai xuân trong dịp năm mới.
Quê nhà, tháng chạp vẫn mêng mang gió lạnh, vại dưa hành củ kiệu vẫn chưa được đem phơi bởi mẹ đã về với trời đất, xa rời cả miền ly biệt. Với tôi, tết gắn liền với hình bóng của mẹ cha, của triển cát, của đồng ruộng trắng xoá cánh cò.

Nhớ thương triền cát

Thấm thoắt cũng đã gần đến tháng Chạp, tháng của những giỗ chạp và lễ tiết. Giữa mùa đông âm u lạnh giá và tê buốt của Hà Nội tôi vẫn miên man nhớ về vị cát nóng và hương mặn mòi của xứ biển quê nhà. Tôi vẫn mơ thấy hằng đêm triền cát chang chang nắng, vẫn cảm nhận được bước chân trần trên cát nóng, bỏng rát nhưng mềm mại.
Quê nhà, chẳng có sợi dây nào ràng buộc đời người nhưng tâm hồn vẫn vấn vương. Càng bon chen giữa chốn thị thành thì càng thương nhớ quê nhà. Càng gần đến cuối năm lại càng ngẫm nghĩ về miền quê xa vời vợi. Quê nhà, có hương mùi rơm rạ trong mùa gặt, có mùi thơm lúa non đang trong thì trổ đòng. Quê nhà, có vị mằm mặm của cá mòi vừa nướng, có vị chua của bát canh chua mẹ nấu. Quê nhà, có tiếng gà gáy sáng, có tiếng nghé ọ gọi mẹ lúc ban chiều.
Quê hương, sợi dây thương nhớ mong manh gắn vào tâm hồn và giác quan của đời người, được ghi lại qua cả một thời ấu thơ, một thời trai trẻ. Quê hương, có tiếng mấy con cún ăng ẳng kêu lên sung sướng khi gặp lại người chủ xa nhà. Tôi đi nhiều, xa nhà nhiều nhưng có những con cún con từ bé chỉ gặp tôi một lần khi mới đẻ ra nhưng sau một năm, nó vẫn nhớ, nó mừng lắm. Cảm giác vui khi mấy con cún lao vào quấn quýt bên chân, có con còn gặm vào chân day day đầy sung sướng.
Quê hương, mỗi khi đi xa về trong chiều hoàng hôn đã nhìn thấy khói bếp từ sau mái nhà là biết ngay mẹ còn cặm cụi trong bếp. Về nhà, đó là cả không gian và cảm giác yêu thương đùm bọc. Tôi nhớ những buổi chiều đông giá buốt, bố ngồi đợi con về để vội vã rót chén rượu ấm đã chuẩn bị sẵn với câu nói thường có "làm chén cho ấm bụng đã nào". Cả nhà, chỉ có tôi mới được bố ưu ái mời rượu như vậy.
Quê hương, như một tâm hồn nhỏ bé ẩn sâu trong tâm hồn của đời người, càng già đi lại càng lớn lên và níu kéo đời người về với những ngày bé thơ. Ai ra đi mà không quay về chắc chắn sẽ vấn vương cho đến khi nhắm mắt xuôi tay để rồi nói với người ở lại "cho ta về quê". Ra đi, để trở về. Mỗi lần trở về lại một lần nối thêm sợi dây yêu thương với quê nhà.
Một ai đó đã viết mà tôi đã từng đọc:

"Quê hương nghĩa nặng tình đầy
Vuông tròn khéo đáp ơn dày mẹ cha

Một đời phiêu bạt phương xa

Một đời rơm rạ cũng qua một đời"

Phiêu bạt chốn thị thành để gây dựng tương lai và làm tròn bổn phận đời người. Bổn phận với những người thân yêu bên cạnh, với những đứa trẻ bi bô với cuộc sống đầy thú vị - đó là bổn phận với tương lai.